Mühasibat uçotunun təhlili və auditi: fərq varmı? (3-cü hissə) 

Auditin xüsusiyyətləri

Auditin nəticələri yalnız daxili istifadəçilər üçün aktual deyil. Məcburi yoxlama zamanı, məsələn, auditor rəyi vergi, digər nəzarət strukturlarına təqdim edilir. Həmçinin xarici istifadəçilər potensial və fəaliyyət göstərən investorlar, şirkət almaq istəyən fiziki və hüquqi şəxslər ola bilərlər.

Audit əksər hallarda məlumatların və sənədlərin dərin yoxlanılmasını təşkil edir. Ekspress-variant istisna təşkil edir. Onun vəzifəsi konkret uçot sektorunda mövcud səhvləri operativ şəkildə aşkar etməkdir. Vergi yoxlaması ərəfəsində ekspres-audit nadir hallarda baş verir. Onu strateji əhəmiyyətli sövdələşmələrə hazırlıq zamanı, investisiya layihələrinin həyata keçirilməsindən əvvəl və s. sifariş edirlər.

Mühasibat uçotunun təhlili və auditi: fərq varmı? (2-ci hissə)

Auditi bir neçə gün ərzində keçirmək mümkün deyil. Sənədlərin və məlumatların emalı, ekspert nəticələrinin formalaşdırılması vaxt tələb edir. Qiymətləndirmə formatı işlərin icrası prosesində xidmətlərin sifarişçisi ilə qarşılıqlı əlaqə yaratmağa imkan verir. Mütəxəssislərin cari tövsiyələrindən müəyyən edilmiş səhvləri düzəltmək üçün istifadə oluna bilər. Belə olan halda auditor rəyində hər iki fakt (səhvin aşkar edilməsi, onun iş qaydasında düzəldilməsi) nəzərə alınır. Bu, şirkətin mühasibat və vergi uçotunun vəziyyətinin ümumi qiymətləndirilməsinə təsir göstərir.

Vergi risklərinin auditinin spesifikliyini ayrıca qeyd etmək lazımdır. Mütəxəssislər yalnız vergitutma bazasının formalaşdırılması və vergi hesablaşmaları deyil, həm də vergi yükünü artıra biləcək maliyyə-təsərrüfat fəaliyyəti faktlarını yoxlayırlar. Tərəflərin qarşılıqlı asılılığına xüsusi diqqət yetirilir. Bu cür əməliyyatların vergi orqanları tərəfindən müəyyən edilməsi ciddi nəticələrə səbəb olur. Vergi tutulan bazanı artırmadan, vergi ayırmalarının mümkünsüzlüyü səbəbindən əlavə məsrəflərə yol verilmir.

Yoxlamanı kim keçirir?

Müəssisənin mühasibat uçotunun təhlili və audit peşəkar olmalıdır. Xidmət təminatçısını meyarlar kompleksi üzrə seçmək tövsiyə olunur. Və bu zaman analiz və ya audit qiyməti heç də ilk yerdə olmayacaq. Xidmət təminatçınızla müvafiq icazə sənədlərinin mövcudluğuna, şirkətin nüfuzuna diqqət yetirin. Xidmətlərin, qiymətlərin və müddətlərin çeşidini araşdırın.

Təchizatçını seçərək əməkdaşlıq şərtlərini müzakirə edin. Əgər tematik audit və ya uçotun, onun ayrı-ayrı sektorlarının təhlilini sifariş etsəniz, konkret vəzifələr qoyun. Həmişə şərtləri, qarşılıqlı hesablaşmaların formatını müəyyənləşdirin.